قالی ها و قالیچه‌های رنگارنگی كه زینت بخش اغلب خانه‌ها است عموماً با پنجه‌های ظریف و هنرمند زنان و مردان جوان این كشور گره گره بافته شده و بسیاری از جهانیان در پرتو وجود این صنعت باستانی ظریف، ایران را می‌شناسند. پس برای حفظ این دستباف های زیبا و ماندگار ماندن آن در صورتیکه به نحو صحیح از آن نگهداری شود میتواند قرن ها عمر داشته باشد و کیفیت و زیبایی خود را حفظ کند مانند این فرش نفیس که از جمله فرشهای آنتیک درباری است که در کاخ سلطنتی شاه محفوظ و نگهداری می شود.
شست و شو/ تمیز کردن فرش های دستباف
شست و شوی فرش های پشمی : زیبایی و دوام فرش های دستباف بستگی زیادی به تمیزی و توجه دارد. فرش های دستباف بسته به مورد استفاده و حجم رفت و آمدی که بر روی آنها انجام میشود، بطور متوسط بین 3 تا 5 سال یک بار باید شسته شوند. . تمیز کردن سطحی در اکثر مواقع کافیست. بهترین روش این است که هروقت فرش کثیف به نظر رسید، شسته شود. تذکر: به هیچ عنوان فرش دستباف را با مواد شیمیایی یا بوسیله ی بخار نشویید زیرا منجر به شکنندگی مصالح فرش میشود. فرش دستباف را در ماشین لباسشویی نشویید. فرش دستباف را با زور و فشار جابجا نکنید و نچلانید. فرش دستباف را در آب فرو نبرید، مگر در صورت اضطراربهترین راه برای شست وشوی فرش دستباف استفاده از آب سرد و کمی مایع پاک کننده ی ملایم است که این کار نباید در خانه بلکه باید توسط یک قالی شویی حرفه ای انجام شود.
جاروبرقی
به هیچ عنوان ریشه های فرش را جاروبرقی نکشید. کشیده شدن دنباله ریشه ها در جاروبرقی منجر به پاره و شکسته شدن ریشه ها میشود. برس جاروبرقی را روی فرش دستباف نکشید. یا برس را دربیاورید یا از ضمیمه ها استفاده کنید.
لکه برداری
اگر چیزی روی فرش ریخت سریعا به سراغ آن بروید. اکثر مواد ریختنی اگر که سریعا پاک شوند بدون برجای گذاشتن لکه از بین میروند. اول تا جایی که میشود مایع ریخته شده را با تکه ای پارچه یا حوله ی کاغذی بردارید. سپس مایع را با آب رقیق کرده و قسمت مرطوب را تا انجا که نم کاملا از بین رود، لکه برداری کنید. اگر باز هم قسمتی از مایع بر روی فرش باقی ماند، این فرآیند را تکرار کنید. بعد از لکه برداری قسمت مرطوب را خشک کنید . بهتر است چیزی زیر فرش قرار دهید تا هوا زیر فرش جریان پیدا کند.
رطوبت
آب بهترین وسیله برای تمیز کردن فرش و لکه برداری جزیی فرش های پشمی با رنگ ثابت است. اما رها نمودن فرش به صورت مرطوب خطرناک است. حتی فرش هایی با رنگ ثابت بالا در صورت مرطوب ماندن ممکن است رنگ پس بدهند. اما این به معنای ترس از استفاده از فرش دستباف در محیط های در معرض آب مثل سرویس بهداشتی یا آشپزخانه نیست فقط اگر فرش خیس شد، سریع آن را خشک کنید. میتوان آن را در هوای آزاد پهن کرده تا خشک شود یا اگر هوا سرد بود، میتوان از سشوار استفاده کرد. اگر فرش خیلی خیس شده است، بهتر است در هنگام خشک کردن قسمت مرطوب را در خلاف جهت خواب فرش شانه کرد.به هیچ عنوان فرش را در حالت خیس رها نکرده و آنرا خشک کنید. برطرف نکردن کامل رطوبت منجر به کپک زدن فرش میشود.
آسیب
اگر فرش مورد آسیب قرار گرفت، مانند سوختن یا پاره شدن، هرچه سریعتر برای رفع مشکل به یک کارشناس وارد مراجعه کنید چون ممکن است این آسیب به مرور زمان بدتر شود. هر قسمتی از فرش که ساییده شده یا آسیب دیده باشد و حتی سوراخ های بزرگ ایجاد شده در فرش قابل ترمیم هستند و پس از ترمیم، فرش به زیبایی و کیفیت اولیه ی خود باز میگردد.
له شدن کرک فرش
اگر بر روی فرش مبل قرار دارد بطور مداوم آن را جابجا کنید تا فقط بر قسمت خاصی از فرش نباشد و باعث فشرده شدن کرک آن نشود. اگر مبل سنگین دارید که پایه های آن بر روی فرش جا انداخته است، با مسواک بر روی قسمت موردنظر بکشید، با آب به مقدار جزیی نمدار کنید و دوباره به آرامی روی آن مسواک بکشید.
چرخش
بطور مداوم فرش را بچرخانید تا 2 طرف فرش بطور مساوی در معرض نور خورشید و سایش قرار بگیرند. در روزهای آفتابی شدید از پرده یا کرکره استفاده کنید تا از اثرات تابش مستقیم نور خورشید بر فرش کاسته شود.
آویزان کردن
از میخ یا بست های آهنی در قسمت بالای فرش برای آویزان کردن به مدت طولانی استفاده نکنید. از نگه دارنده های پوستر یا گیره ها و پشت بند های مناسب استفاده کنید تا وزن فرش به طور مساوی تقسیم شود. بهترین راه این است که یک تکه پارچه محکم را به پشت فرش بدوزید و سپس یک میله ی فلزی را از پارچه رد کرده و در نهایت میله را به دیوار آویزان کنید. این روش باعث زیبا جلوه دادن فرش بر روی دیوار و همچنین تقسیم وزن فرش بطور مساوی میشود.
انبار کردن
اگر قصد انبار کردن یک فرش دستباف را به مدت طولانی دارید، از یک تکه پارچه یا ملافه برای بسته بندی استفاده کنید و از کیسه های پلاستیکی محفوظ از هوا استفاده نکنید. فرش های دستباف احتیاج به هوای آزاد دارند و گاهی اوقات در کیسه های پلاستیکی میپوسند یا کپک میزنند.همچنین میتوانید از یک صندوق با تعدادی قرص نفتالین یا تنباکو ( هر چند ماه یکبار عوض شوند ) استفاده کنید. در بهترین روش، فرش های بزرگ بهتر است دور یک ستون یا دیرک پیچیده شوند و قسمت های انتهایی فرش که بیرون میزند بر روی یک سه پایه یا قطعه ای قرار داده شود. توصیه میشود فرش ها را برای نگه داری به مدت طولانی، بصورت باز و صاف بر روی یکدیگر بخوابانید. فرش ها را در مکان های مرطوب، گرم، خیس یا دارای هوای خفه انبار نکنید. این کار باعث کپک زدن فرش، ایجاد بوی بد، بی رنگ کردن فرش و افت فرش میشود. فرش را در کمد گرم انبار نکنید. چرا که به دوام و استحکام فرش آسیب میزند و پایه و اساس فرش خشک و شکننده میشود.
. 